maart 2016
Gehuwd in gemeenschap van goederen, alles wat van mij is, is ook van jou en andersom. Zo wordt de wettelijke regeling van de huwelijksgemeenschap het meest kernachtig weergegeven. De wet maakt hierop al enkele uitzonderingen voor de bepaalde zaken welke privé blijven en thans ligt er een wetsvoorstel bij de tweede kamer om de gemeenschap nog verder in te perken. In de kern zal de gemeenschap moeten gaan bestaan uit de goederen die de echtelieden na het huwelijk verkrijgen en zullen ook schenkingen en erfrechtelijke verkrijgingen niet automatisch tot de gemeenschap gaan behoren.

Dat goederen gemeenschappelijk zijn, betekent nog niet dat hierover ook slechts na gezamenlijk overleg mag worden beschikt. Wanneer een van de echtelieden besluit om de bladblazer ter verkoop op marktplaats te zetten, hoeft dit niet tot een echtelijke ruzie te leiden. Het wordt al wat lastiger wanneer de ene echtgenoot besluit om een schilderij van Picasso te verkopen dat de andere echtgenoot van haar ouders heeft geërfd. De handelende echtgenoot gaat over de grens wanneer deze Picasso aan bijvoorbeeld een goede vriend wordt geschonken. De wetgever heeft bepaald dat de ene echtgenoot de toestemming van de andere echtgenoot behoeft voor het doen van giften welke als bovenmatig of ongebruikelijk dienen te worden aangemerkt. In de meeste huwelijken zal gelden dat de schenking van de Picasso als zodanig valt aan te merken. Heeft een dergelijke schenking plaatsgevonden, dan kan de andere echtgenoot deze vernietigen. Ook de schenking van een groot geldbedrag dat toebehoort aan de gemeenschap kan door een vernietiging worden getroffen.

Tot het vermogen van de huwelijksgemeenschap behoort niet het vermogen van de onderneming welke wordt gedreven in de vorm van een BV. De BV is een rechtspersoon met een eigen, van de huwelijksgemeenschap afgescheiden, vermogen. Dit is nu juist een van de redenen om de onderneming niet in de vorm van een eenmanszaak, maar in de vorm van een BV uit te oefenen. Wordt de BV door schuldeisers aangesproken, dan treft dit primair het vermogen van de BV. De ondernemer staat – in principe – met zijn privévermogen, waaronder het aandeel in de huwelijksgoederen gemeenschap, niet in voor de schulden van de BV.

Wat nu wanneer een van de echtgenoten een schenking doet ten laste van de bankrekening van de onderneming, waarvan hij de enig aandeelhouder en zelfstandig bevoegd bestuurder is? Is daarvoor de toestemming van de andere echtgenoot vereist? De schenking komt ten laste van het vermogen van de onderneming, deze beïnvloedt het bedrijfsresultaat en daarmee ook de waarde van de onderneming. De waarde van de onderneming komt tot uiting in de waarde van de aandelen. De waarde van de aandelen vallen in de gemeenschap en bepalen daarmee ook de omvang van de huwelijksgemeenschap. Wellicht dat dit de redenatie was van de rechtbank Rotterdam toen deze op 9 juli 2014 besloot dat voor een dergelijke schenking inderdaad de toestemming van de echtgenote van de inmiddels overleden schenker was vereist. Dit blijkt overigens niet uit de uitspraak, die in de juridische praktijk de nodige wenkbrauwen heeft doen fronsen.

De begiftigden, twee buitenechtelijke kinderen van de schenker, beriepen zich er op dat hun biologische vader met de schenking voldeed aan een natuurlijke verbintenis om ook hen verzorgd achter te laten. In dat geval zou er van een schenking geen sprake zijn. De rechtbank verwierp deze stellingname. Na vaststelling van het vaderschap van de schenker werden de twee kinderen natuurlijk wel erfgenamen van zijn nalatenschap. Het is niet bekend of daarmee in een testament rekening was gehouden.

Indien u vragen heeft over dit onderwerp, kunt u vrijblijvend contact opnemen met mr. R. van der Meer (vandermeer@spera-ar.nl) of mr. G. Spera ( spera@spera-ar.nl).